ses-karti
Ses Kartlari
Ses kartlari, bilgisayarlarda bir zamanlarin beeep sesinin ötesinde, olaganüstü sesler sunabilen kartlardir. Bilgisayar hoparlöründen çikan basit sistem sesleri de ses kartlari yardimiyla yükseltilebilir. Ses kartlarinin harici hoparlörleri bulunmaktadir. Ses kartlari, genel olarak 8 ve 16 bitlik olabilmektedir. Bunlara, Sound Blaster ve Sound Blaster16 örnek verilebilir. 32 ve 64 bitlik ses kartlari da bulunmaktadir. Her alanda oldugu gibi bu alanda da çesitli standartlar vardir. Ses kartiniz Sound Blaster ise hiçbir uyum problemi çikarmadan kullanilabilir. Hemen hemen tüm bilgisayar programlari Sound Blaster'i desteklemektedir. Sound Blaster'dan sonra gelen ses karti standardi ise Adlib'dir.
Ses kartlari, bilgisayarlarin birkaç ses çiktisi verebilen özel ses birimleri haline gelmistir. Ayrica bir mikrofon ya da bir müzik aygitindan girilecek sesler bilgisayar üzerine islenebilir. Çikis güçleri ortalama 3-5 Watt arasindadir.
Gelismis ses kartlari yardimi ile bilgisayara sesle kumanda etme olanagi da ortaya çikmaktadir. Sound Blaster16 Pro ile gelen bir yazilim yardimi ile windows ortaminda tüm komutlar sesli olarak verilebilir. Ancak bir sesin tanimlanmasi hiç de kolay degildir. Örnegin bir komutun uygulanmasi için, komutu veren kisinin çok farkli sekillerde o komutu tekrar etmesi gerekmektedir. Ancak gelismekte olan teknoloji, bu sorunlari asarak bilgisayarlarin sesli kontrol edilecegi günleri müjdelemektedir.
Ses kartlari, gelisen oyunlar ve windows'un sundugu olanaklar ile birlikte bir bilgisayar için vazgeçilmez olmaktadir. Ses kartlari ile birlikte video / grafik uygulamalarinin gelismesi ile çoklu ortam (multimedya) kavrami dogmustur.
Çoklu ortam metin, ses, grafik ve videonun bir arada kullanilmasidir. Çoklu ortam, yakin vadede bir bilgisayar için vazgeçilmez bir standart halini almaktadir.
1.3.3 ILETISIM BIRIMLERI
Iletisim birimleri, bilgisayarin klavye ve fare disindaki diger bilgisayarlara ve elektronik aletlere bilgi göndermeye ve onlardan bilgi almaya yarayan, bilgi alisverisini saglayan birimleri, seri ve paralel giris -çikis birimleridir.
Bilgisayarlarda iletis im, seri ve paralel olarak gerçeklesmektedir.
1.3.3.1 Seri Iletisim
Bilgisayara verileri bir dizi seklinde göndermek ve ayni sekilde almak için olusturulmus bir giris/çikis kapisidir. Seri çikis, bir kablo üzerinden verileri bir sira halinde, her seferinde 1 bit olmak üzere yollar. Verilerin transfer edildigi kablolar iki tanedir. Bu sekilde bir kablodan veri gönderilirken digerinden veri alinabilir.
Seri giris -çikislara modemler, fareler ve yazicilar baglanir. Iki bilgisayar arasina bir seri iletisim kablosu baglayarak, bunlar arasinda veri transferi gerçeklestirilebilir. Seri giris -çikislar kisaca COM Port (Communication Port/Iletisim Portu) olarak adlandirilirlar. Bir bilgisayarda birden fazla seri giris -çikis bulunabilir. Bu çikislar COMl, COM2, vb. diye adlandirilir.
Standart bir bilgisayarda, artirilabilmekle birlikte, çogunlukla iki adet seri giris -çikis bulunmaktadir. Bilgisayarin seri giris -çikislar RS-232C (Electronics Industries Association Reference Standard 232 version C) olarak bilinen uluslararasi standartla uyumludur.
Seri giris -çikis konnektörleri, 9 ve 25 pinlidir.
Hand Shake: Bilgisayar ile çevre birimleri arasindaki gerekli iletisimin saglanabilmesi için, veri alisverisinden önce yapilan hazirlik isaretlesmesine el sikisma (hand shaking) denir.
1.3.3.2 Paralel Iletisim
Seri giris -çikislarda oldugu gibi paralel çikislarda da veri gönderilir. Ama bir seferde 1 byte, her biri 1 bit olmak üzere 8 kanaldan gönderilir. Bitler ayni anda gönderildiginden, kablo üzerinde birbirlerine paralel olarak gönderilmis gibi olur. Paralel giris -çikis, adini da bu durumdan almaktadir.
Ilk olarak Centronics firmasi tarafindan gelistirilen paralel giris -çikislar, Centronics arabirimi" olarak adlandirilmistir.
Paralel çikislara genellikle yazicilar baglanmaktadir. Bu çikislar LPTl, LPT2, vb. diye adlandirilir. Bilgisayarlarin çogunda tek bir paralel çikis (LPT1) bulunmaktadir.
Seri giris -çikisa göre daha hizlidir. Ancak kablo uzunlugu arttikça, paralel çikislarin güvenilirligi azalir. Aradaki mesafenin uzamasi, paralel olarak gönderilen verilerin birbirleriyle karismasi (crosstalk) olasiligini artirir. Bu nedenle, yazici kablolari belirli bir uzunlugu asmaz. Uzun mesafeli veri iletisiminde ise seri çikislar tercih edilmektedir.