cevre-birimleri
BILGISAYAR ÇEVRE BIRIMLERI
Bu birimler bilgisayar kasasi disinda bulunup bilgisayara baglanan birimlerdir. Çevre birimleri genel olarak üç grupta siniflandirilir: Bunlar giris birimleri, çikis birimleri, iletisim birimleri.
1.3.1 GIRIS BIRIMLERI
1.3.1.1 Klavye (keyboard)
Üzerinde harfler, sayilar, isaretler ve bazi
islevleri bulunan tuslar vardir. Q klavye ve F klavye (Türkçe Daktilo Klavyesi) olmak üzere iki sekilde siniflandirilabilir.
1.3.1.2 Barkod Okuyucular
Magaza ve büyük marketlerde kullanilan 
ve barkod okuyucu olarak adlandirilan tarayicilar vardir. Magazalarda her ürünün kendine ait bir numarasi bulunmaktadir. Ingilizce kisaltisi UPC olan Uluslararasi Ürün Kodu (UÜK) 'nun bir parçasi olan bu numara, ürün üzerindeki etikette dikey çubuklarla gösterilir. Bu çubuklar, çubuk kodlar olarak algilanmakta olup, yalnizca çubuk kod okuyucusu tarafindan okunabilir. Bu tarayicilar, satilan ürünlerin üzerindeki seri numarasini okuyarak bu numaranin karsiligi olan ve bilgisayarin belleginde bulunan "fiyat-isim-model" gibi bilgilerin ekrana, oradan da fatura veya satis fisine yazdirilmasini saglar.
Barkodlarin bilgisayara takilmasi, birlikte gelen bir ara kablo yardimi ile
olur. Bu ara kablo, klavye ve barkodun ayni soket yardimi ile kullanilmasini saglar. Takilmasi çok kolaydir. Barkod destegi olan yazilimlarin çogunda, herhangi bir tanimlamaya ihtiyaç olmadan sisteme uyarlanir.
1.3.1.3 Grafik masasi
Özel bir kalem kullanarak ekranda yazi ve sekillerin gözükmesini saglayan küçük kare biçiminde masadir. Masa üzerindeki hareketlerin bilgisayara aktarilmasini saglar. Daha çok masa üstü yayincilikta, çizgi film ve karikatür hazirlanmasinda kullanilir.
1.3.1.4 Dokunma Ekranlari (Touch Screen)
Ekranda gözüken komut üzerine parmak ile dokundugunda o komutun çalismasini saglayan ekran tipidir.
1.3.1.5 Oyun Çubugu (Joystick)
Genellikle oyun oynamak için kullanilir. Üzerinde bulunan
tuslarla çalistirilarak bilgisayara komut verilmesi saglanir. bilgisayardaki bazi oyunlarin rahat ve gerçege daha yakin kontrol edilmesine yarayan bir aygittir. Oyun çubugu olarak da bilinir. Bir bilgisayara iki oyun çubugu baglanarak bir oyunu iki kisinin karsilikli oynamas i saglanabilir. Bilgisayara baglanmasi çok kolaydir. Bir oyun çubugu baglantisi için, I/0 karti üzerinde bulunan game port kullanilabilir. Ayrica birçok ses karti üzerinde de bir game port vardir. Iki oyun çubugu baglanmasi durumunda ise iki adet oyun çubugu baglantisina olanak taniyan 8 bitlik bir joystick arabirimi kullanilmalidir. Burada game port ile ilgili bir durumu belirtmek gerekmektedir. Ses karti ve I/O karti üzerinde ayni anda game port bulunmasi durumunda bir çakisma olabilir. Bu nedenle oyun çubugu saglikli çalismaz. Bu sorun, ses karti ya da I/O karti üzerindeki game port devre disi birakilarak çözülebilir. Bu islem için ses karti ve I/O karti kullanici kilavuzundan yararlanin.
Ses kartlari üzerindeki game port, ayni zamanda MIDI girisi olarak ta kullanilmaktadir.
1.3.1.6 Fare (mouse)
Ekranda gözüken imleç yardimiyla komut girisi yapmaya
yarar. Farenin çevre birimi olarak kullanilmasiyla, isaretleme, tiklama ve sürükleme yapilarak islemler yaptirilir.
Imleç: Farenin ekran üzerinde nerede oldugunu gösterir.
Tiklama: Farenin sol veya sag tusuna bir kez basilmasidir.
Çift Tiklama: Farenin sol tusuna kisa araliklarla iki kez arka arkaya basilmasidir. Bir simgeye yüklenen islevin yerine getirilmesini saglar. Sürükleme: Farenin sol tusunu basili tutarak imlecin yerinin degistirilmesidir.
1.3.1.7 Tarayici (Scanner)
Son yillarda bilgisayarli yayincilik ve tasarim islerinin yayginlasmasiyla birlikte sikça kullanilan
tarayicilar, kagit üzerindeki grafik ve resimleri (renkli ya da siyah-beyaz)
bilgisayara aktaran aygitlardir.
Klavyeler yardimiyla harf ve karakterler bilgisayara aktarilabilir ama resimlerin aktarilmasi ancak tarayicilarla olanaklidir. Tarayicilarin çalisma ilkeleri basit olmakla birlikte, lazer yazicinin tersi bir islem yaptigi söylenebilir.
Taranacak kagit, üst tarafindan alta dogru satir satir, isiga duyarli elemanlar tarafindan taranarak sayisallastirilir. Tarama sirasinda taranan nesne bir isik kaynagi tarafindan aydinlatilir. Bu sekilde taramanin daha iyi yapilmasi saglanir. Taranmasi istenen görüntü üzerinden isik geçtikten sonra bir mercek araciligiyla fotoelektrik hücrelerden olusan bir görüntü algilayici (image sensor) üzerine düsürülür. Bu sekilde isik degeri ölçülerek bu degere göre bir voltaj degeri olusur.
Degisik voltajda elektrik sinyali üreten bu algilayici, daha isikli ve daha açik tonlardaki sekilleri (desenleri) yüksek voltajla, koyu sekilleri ise düsük voltajla gösterir. Buradaki analog sinyaller, bir analogsayisal dönüstürücü devresi ile sayisallastirilarak bilgisayara iletilir.
Sinyaller görüntü dosyasi olarak bilgisayar ortaminda olusur ve resim dosyasi formatinda kaydedilir. Bu resim dosyasi üzerinde her türlü degisiklik yapilabilir.
Tarayicilar çözünürlüklerine, algilayabildikleri renk sayisina ve tarayabildikleri kagit boyutuna göre çesitli model ve tipte üretilmislerdir.
Büyük boyutlarda olmayan çalismalar için genelde el tarayicilar kullanilir. Sayfa üzerinde gezdirilerek kullanilirlar. A4 boyutundaki büyük tarayicilara göre bazi üstünlükleri vardir. A4 tarayicilar bir fotokopi makinesi gibi kullanilir. Örnegin, bir fotokopi makinesine veya A4 tarayiciya sigmayan kalin bir kitabin sayfalari el tarayicisi ile kolayca taranabilir. Bu ise, el tarayicilarinin, fiyatlari yaninda önemli bir üstünlüktür.
OCR ( Optical Character Recognition )
Tarayicilar yardimiyla resimlerle birlikte yazilar da bilgisayara aktarilabilmektedir. Ancak bilgisayar aktarilan yaziyi resim olarak görmektedir. Bu nedenle, bir fotograftan farkli olmayan grafik dosyasi içindeki yazilar OCR (Optical Character Recognition/Optik Karakter Tanima) adi verilen programlar araciligiyla çözülüp metin (text) dosyalarina dönüstürülür.
Böylece OCR programiyla ASCII metinlere dönüstürülen yazilar üzerinde her türlü degisiklikler yapilabilir. Hem de bu sekilde saklanan dosyalar, resim dosyalarindan daha az yer kaplamaktadirlar. Ancak, bunlara ragmen OCR programlarinin hatasiz çalismalari henüz olanakli degildir.
Tarayicilarin bilgisayara takilmasi, yanlarinda gelen 8 bitlik bir ara birim karti yardimi ile gerçeklesirdi. Günümüzde tarayicilar, her bilgisayarda olan USB portuna direkt baglanabilmekte, ayri bir karta ihtiyaç duyulmamaktadir. Daha sonra tarayicinin yazilimini sisteme yüklenir.